Σημαντικές οι Αρχαιολογικές ανακαλύψεις στο 2015 ...αλλά χωρίς "φιέστες"

Μετά την ανακάλυψη του μνημείου στον λόφο Καστά της Αμφίπολης και το άνευ προηγουμένου επικοινωνιακό παιχνίδι που παρακολουθήσαμε το 2014, ακολούθησε φέτος μια πλούσια από αρχαιολογική άποψη χρονιά.

Το 2015 ήταν γεμάτο από εξαιρετικής σημασίας ευρήματα, όπως η ταφή πολεμιστή στην Πύλο, αποφάσεις που άλλαξαν τα δεδομένα, όπως η γνωμοδότηση του ΚΑΣ για τη διατήρηση κατά χώραν των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στον σταθμό «Βενιζέλου» του μετρό Θεσσαλονίκης, καθώς και από προγράμματα ανάδειξης μνημείων ανά την επικράτεια.

Παρακάτω θυμόμαστε πέντε ευρήματα που είχαν και τη μεγαλύτερη δημοσιότητα με τη χρονολογική σειρά που εμφανίστηκαν στην ειδησεογραφία, χωρίς να παραγνωρίζει ότι κάθε αρχαιολογική ανακάλυψη, ακόμα και η πιο ταπεινή, έχει τη σημασία της για την επιστήμη της αρχαιολογίας.
Δύο ζευγάρια, το ένα σφιχταγκαλιασμένο, ήρθαν στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη σε νεολιθικό νεκροταφείο στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου Αλεπότρυπα. Η διπλή ταφή θεωρείται σπάνιο εύρημα και μια από τις αρχαιότερες στον κόσμο (3800 π.Χ.).

Στις 12 Φεβρουαρίου 2015, δυο μέρες πριν από τον εορτασμό της Ημέρας των Ερωτευμένων, η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου. Η διπλή αδιατάρακτη ταφή νεαρών ενηλίκων βρέθηκε στο πλαίσιο του πενταετούς Ανασκαφικού και Μελετητικού Έργου Διρού.

Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε υπό τη διεύθυνση του επίτιμου εφόρου αρχαιοτήτων Γ.Α. Παπαθανασόπουλου, από διεπιστημονική ομάδα της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, σε συνεργασία με Έλληνες και ξένους επιστήμονες υπό την εποπτεία των αρμόδιων Εφορειών Αρχαιοτήτων.

«Οι διπλές ταφές σε στάση εναγκαλισμού είναι εξαιρετικά σπάνιες και αυτή του Διρού αποτελεί μια από τις αρχαιότερες του κόσμου, αν όχι την αρχαιότερη, μέχρι σήμερα», είχε πληροφορήσει τότε το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για το εύρημα, που βγήκε από τα σπλάχνα της γης το καλοκαίρι του 2013, αλλά έγινε γνωστό λίγες μέρες μετά τα αποτελέσματα της πιστοποίησης του φύλου των δύο αγκαλιασμένων.
Πόλη στον βυθό

Βυθισμένο οικισμό της 3ης χιλιετίας π.Χ. στον όρμο Κοιλάδας, στην Αργολίδα, έφερε στο φως ερευνα της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων και του Πανεπιστημίου της Γενεύης, που ξεκίνησε το 2014. Φέτος (από τις 13/7) επικεντρώθηκε στην παραλία «Λαμπαγιαννάς».

Η μεγάλη έκταση του οικισμού, ο εντοπισμός τουλάχιστον τριών υπερμεγεθών (18Χ10 μ) πεταλόσχημων θεμελιώσεων -πιθανόν πύργων- που ήταν προσαρτημένες στη γραμμή τείχους και η πληθώρα της κεραμικής που συλλέχθηκε και χρονολογεί το εύρημα περίπου στο 2500 π. Χ., ήταν από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της φετινής έρευνας.

Όπως είχε δηλώσει τον Αύγουστο στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο Ζιλιέν Μπεκ, λέκτορας της ελληνικής προϊστορίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης κι ένας από τους υπεύθυνους της επιτόπιας έρευνας, «για την περίοδο που χρονολογείται ο οικισμός -και στην Ελλάδα ονομάζουμε Πρωτοελλαδική ΙΙ-, δηλαδή γύρω στα μέσα της 3ης χιλιετίας π. Χ., δεν γνωρίζω καμία άλλη κατασκευή τόσο τεράστια».

Η έρευνα, που ξεκίνησε από το 2014 στη θαλάσσια περιοχή του σπηλαίου Φράγχθι με την αποστολή Terra Submersa και το ηλιακό σκάφος Planet Solar, διεξάγεται υπό την διεύθυνση της Προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) Δρ. Αγγελικής Γ. Σίμωσι και του Διευθυντή της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής καθηγητή Καρλ Ρέμπερ, με υπεύθυνους επί τόπου, εκτός από τον κ. Μπεκ, την αρχαιολόγο της ΕΕΑ Δέσποινα Κουτσούμπα.
Στον Αγιο Βασίλειο ανακαλύφθηκαν πινακίδες με Γραμμική Β που δίνουν πληροφορίες για τη λειτουργία του, ενώ στο Ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα εντοπίστηκε η τάφρος θεμελίωσής του

Κι άλλες πινακίδες Γραμμικής Β΄ γραφής εντοπίστηκαν το καλοκαίρι στην ανασκαφή του σημαντικότατου νέου μυκηναϊκού ανακτόρου στον 'Αγιο Βασίλειο Ξηροκαμπίου Λακωνίας, εμπλουτίζοντας τις έρευνες που διεξάγονται από το 2009 στην περιοχή από την Αρχαιολογική Εταιρεία , υπό τη διεύθυνση της επίτιμης εφόρου αρχαιοτήτων Αδαμαντίας Βασιλογάμβρου.

«Η αρχαιολογική κοινότητα θα αποφανθεί για τη σπουδαιότητα των ευρημάτων. Υπήρχαν σημαντικές μυκηναϊκές εγκαταστάσεις, όπως το Μενελάειον ή του Αγίου Στεφάνου, ωστόσο αυτό είναι το πρώτο ανακτορικό κέντρο που εντοπίζουμε στη Λακωνία κι έχει ενδιαφέρον γιατί θα αντλήσουμε χρήσιμες πληροφορίες για το πώς οργανώνεται και διοικείται η περιοχή», είχε δηλώσει η κ. Βασιλογάμβρου.

Η έρευνα είχε χαρακτηριστεί από το ΥΠΠΟΑ ως μία «από τις πιο σπουδαίες συστηματικές ανασκαφές στον τομέα της ελληνικής πρωτοϊστορίας».
Νέα σημαντικά ευρήματα στην Αθήνα, λίγο πριν λήξει ο Αύγουστος. Συγκεκριμένα, στόμιο πηγαδιού με επιγραφή που απευθύνει επίκληση προς τον θεό Απόλλωνα αποκαλύφθηκε στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.

Η επιγραφή στο στόμιο ανέφερε «ΕΛΘΕ ΜΟΙ Ω ΠΑΙΑΝ ΦΕΡΩΝ ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟΝ ΑΛΗΘΕC» (δηλαδή «Έλα σε μένα ω Παιάνα [Απόλλωνα] φέρνοντας τον αληθινό χρησμό»).

Σύμφωνα με την τότε  ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, «το εξαιρετικής σημασίας εύρημα ταυτίζει τη συγκεκριμένη θέση ως το πρώτο και μοναδικό μαντείο Απόλλωνος στην Αθήνα, επιβεβαιώνει τη λατρεία του θεού μαζί με την αδελφή του 'Αρτεμη και αποκαθιστά την ορθή ερμηνεία του χώρου ως τεμένους που στο τέλος του 19ου αι. είχε αποδοθεί από τον Κ. Μυλωνά και σε μια τρίτη θεότητα, την Εκάτη».

Επίσης, σπαράγματα τοιχογραφίας με χριστιανικό περιεχόμενο βρέθηκαν στο εσωτερικό του Ωρολογίου του Ανδρονίκου Κυρρήστου (Αέρηδες) στη Ρωμαϊκή Αγορά.

Η ανακάλυψη, που έγινε κατά τις ανασκαφές του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (υπό τη διεύθυνση της Δρ. Γιούτα Στρόσεκ και την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών), είναι σημαντική για την ιστορία της αρχαίας λατρείας στην Αθήνα τη ρωμαϊκή εποχή.
Μια «χρυσή» ταφή, ένας ασύλητος, πλούσια κτερισμένος λακκοειδής τάφος πολεμιστή (ή και ιερέα) του 1500 π. Χ. ήρθε στο φως φέτος το καλοκαίρι στην Πύλο, κοντά στο μυκηναϊκό ανάκτορο του Νέστορα, στον 'Ανω Εγκλιανό.

Ο πλούτος και η ομορφιά των ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν στον ασύλητο λακκοειδή τάφο της μυκηναϊκής περιόδου εντυπωσίασαν μόνο στο άκουσμά τους.

Η είδηση παρέμεινε κρυφή ως τα τέλη Οκτωβρίου -και την ολοκλήρωση των ερευνών- για λόγους προστασίας των ευρημάτων.

Δίπλα στον πολεμιστή βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ένα χάλκινο σπαθί με επιχρυσωμένη ελεφαντοστέινη λαβή, χρυσά σφραγιστικά δακτυλίδια και κύπελλα, μια σπάνια χρυσή αλυσίδα, ασημένια κύπελλα (ορισμένα με χρυσά χείλη), χάλκινα αγγεία και κύπελλα, περισσότεροι από πενήντα σφραγιδόλιθοι και περισσότερες από 1.000 ψήφους από πολύτιμους λίθους.

Τα αντικείμενα που βρέθηκαν -πολλά από τα οποία είναι έργα μινωικής τεχνοτροπίας- πιστοποιούν ότι ο τάφος «αποτελεί την πιο εντυπωσιακή περίπτωση επίδειξης προϊστορικού πλούτου σε ταφικά μνημεία της ηπειρωτικής Ελλάδας, που έχει έρθει στο φως τα τελευταία εξήντα πέντε χρόνια», όπως πληροφορούσε το υπουργείο, αλλά και οι ανασκαφείς του, Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι.

Το ζεύγος των αρχαιολόγων ενημέρωσαν την πολιτική ηγεσία του υπουργείου παρουσία δημοσιογράφων εγκαινιάζοντας, όπως ειπώθηκε από τον υπουργό Αρ. Μπαλτά, «μια νέα μορφή επικοινωνίας».
ΠΗΓΗ ΕΦΣΥΝ