Ιστορική αλλά ανεπαρκής η συμφωνία για το Κλίμα

Μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν έχει προηγούμενο, αλλά η συμφωνία που υιοθετήθηκε από 195 χώρες στο πλαίσιο της 21ης διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα σχετικά με την καταπολέμηση της ανόδου της θερμοκρασίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιστορική, σημαντική και ανεπαρκής ταυτόχρονα, καθώς απομένει να γίνουν πολλά για να συγκεκριμενοποιηθούν οι φιλόδοξες «δεσμεύσεις» που υπογράφηκαν.

Ενα από τα πλέον θετικά που προκύπτουν από αυτή την παγκόσμια συμφωνία ώστε να περιοριστεί η κλιματική απορρύθμιση, δηλαδή ο πολλαπλασιασμός των κυμάτων καύσωνα, των ξηρασιών και των πλημμυρών και η επιτάχυνση της τήξης των παγετώνων, είναι ότι επικυρώνεται ο εξαιρετικά φιλόδοξος στόχος να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας «αρκετά κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου».

Καλεί μάλιστα τα κράτη «να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να περιοριστεί η άνοδος στον 1,5 βαθμό Κελσίου» σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, ένα αίτημα των πιο ευάλωτων χωρών, όταν ο έως τώρα στόχος ήταν οι 2 βαθμοί Κελσίου.

Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, τίθενται τα θεμέλια για έναν «ιστορικό» μετασχηματισμό της υπάρχουσας οικονομίας των ορυκτών καυσίμων με τη δέσμευση τόσο των πλούσιων όσο και των φτωχών εθνών να τιθασεύσουν τις αυξανόμενες εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου που κατηγορούνται για τη θέρμανση του πλανήτη μέσα σε αυτόν τον αιώνα.

Το σύμφωνο, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ το 2020, αναμένεται ότι θα επιτρέψει τον επαναπροσανατολισμό της παγκόσμιας οικονομίας προς ένα μοντέλο χαμηλού άνθρακα.

Μια τέτοια επανάσταση σημαίνει και μια προοδευτική εγκατάλειψη των ορυκτών πόρων (άνθρακας, πετρέλαιο, αέριο) που κυριαρχούν ευρέως στην παγκόσμια παραγωγή ενέργειας, με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η συμφωνία υπογραμμίζει τη σημασία που έχει το να δοθεί μια τιμή στον άνθρακα, ώστε να τονωθούν οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια.

Στα μέτρα που προβλέπονται στη συμφωνία περιλαμβάνεται η εγκαθίδρυση ενός μηχανισμού που θα επιβάλλει στις χώρες να αναθεωρούν κάθε πέντε χρόνια τα σχέδιά τους για περιορισμό ή μείωση των εκπομπών, που σε αυτό το στάδιο θα είναι μη ικανοποιητικά.

Εντούτοις, η ημερομηνία της πρώτης υποχρεωτικής αναθεώρησης ορίστηκε για το 2025, πολύ αργά, σύμφωνα με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και τους επιστήμονες, ορισμένοι από τους οποίους δεν έκρυψαν τον σκεπτικισμό τους γι’ αυτό.

Εξάλλου, σε αντίθεση με το Πρωτόκολλο του Κιότο, την τελευταία μεγάλη συμφωνία για το κλίμα που επιτεύχθηκε το 1997, το Σύμφωνο του Παρισιού δεν θα είναι πλήρως νομικά δεσμευτική συνθήκη και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχει να περάσει στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, καθώς πολλοί Ρεπουμπλικάνοι θα το θεωρήσουν ένα επικίνδυνο εγχείρημα που απειλεί τις συναλλαγές της οικονομικής ευημερίας για ένα αβέβαιο «πράσινο» μέλλον.

Από την άλλη, το σχέδιο του νομοθετικού κειμένου δεν περιέχει καμία ρητή αναφορά για τις αγορές άνθρακα ούτε για τη δυνατότητα κυρώσεων για εκπομπές που προέρχονται από τις αερομεταφορές και τη ναυτιλία.

Και μπορεί η συμφωνία να περιγράφεται ως νομικά δεσμευτική, όμως, εάν το θελήσουν, κάποιες χώρες μπορούν να αποσυρθούν από αυτήν χωρίς συνέπειες, όπως έκανε στο παρελθόν ο Καναδάς με το Πρωτόκολλο του Κιότο.

Κι όσο και αν υπάρχουν πολλά θετικά σημεία σε αυτή τη συμφωνία, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αρκετά για να αποφευχθεί η επικίνδυνη αλλαγή του κλίματος.

Και επειδή αυτή η συμφωνία χρειάστηκε τόσα χρόνια για να επιτευχθεί, το «παράθυρο» της ευκαιρίας για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου κλείνει γρήγορα.

Και οι χώρες έχουν πολύ δρόμο να διανύσουν για να φτάσουμε στα επίπεδα των μειώσεων που θα εξασφαλίζουν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Το πιο σημαντικό στο Σύμφωνο του Παρισιού είναι ότι δεν υπάρχουν κυρώσεις, εκτός της δημόσιας διαπόμπευσης, για τις χώρες που δεν θα τηρούν τις δεσμεύσεις τους για μείωση των εκπομπών.

Λόγος για τον οποίο είναι παραπάνω από βάσιμος ο φόβος ότι το 2023 που θα γίνει ο «παγκόσμιος απολογισμός», ορισμένες χώρες ενδέχεται να διαπιστώσουν ότι άλλες δεν ακολούθησαν τις εθελοντικές δεσμεύσεις τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει τις ίδιες στη συνέχεια στη διακοπή της μείωσης των εκπομπών, με αποτέλεσμα την κατάρρευση της συμφωνίας.

Θέλει δουλειά πολλή...

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για μηδενικές εκπομπές στον τρέχοντα αιώνα απαιτούνται πολλές αλλαγές στην υπάρχουσα πολιτική.

Με πρώτη και καλύτερη τη διακοπή των επιδοτήσεων στις πολυεθνικές των ορυκτών καυσίμων. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να σταματήσουν οι επενδύσεις σε υποδομές που προκαλούν υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και ιδιαίτερα τα δάνεια της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Οι μηδενικές εκπομπές από τα κτίρια θα πρέπει να γίνουν ο κανόνας, ενώ τα τροπικά δάση θα πρέπει να προστατευτούν περισσότερο, ώστε να μειωθεί και στη συνέχεια να εξαλειφθεί η αποψίλωση των δασών.

Λογικά, θα πρέπει να αναμένουμε μεγαλύτερη ώθηση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με νέες μεγάλες επενδύσεις, που θα βελτιώνουν κυρίως τον τρόπο αποθήκευσης ενέργειας όταν δεν φυσάει ο άνεμος και δεν λάμπει ο ήλιος.

Επιπλέον, θα πρέπει να περιμένουμε να μειωθεί πολύ περισσότερο το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς οι τεχνολογίες αυτές θα κλιμακωθούν και θα εφαρμοστούν σε όλο τον κόσμο.

«Η Ιστορία θα κρίνει το αποτέλεσμα όχι βάσει της σημερινής συμφωνίας, αλλά βάσει των όσων θα κάνουμε αρχής γενομένης από σήμερα» δήλωσε στο πέρας της παγκόσμιας διάσκεψης ο Τορίκ Ιμπραχίμ, υπουργός Περιβάλλοντος των Μαλδίβων.

Ας κρατήσουμε τα λόγια του, δεδομένου ότι προέρχονται από τον εκπρόσωπο μιας νησιωτικής χώρας που είναι από τις πρώτες που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ως συνέπεια της υπερθέρμανσης του πλανήτη από τις εκπομπές που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
ΠΗΓΗ ΕΦΣΥΝ Τ.Σαραντής