Σοκ: Τα Μνημόνια και οι «33.508 επιπλέον θάνατοι για το 2009-2014»

Τις συνέπειες των μνημονίων σε μεγάλο μέρος του γενικού πληθυσμού καταγράφουν τα στοιχεία που αναλύθηκαν και μελετήθηκαν διεξοδικά από επιστήμονες των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Στάνφορντ και παραθέτει ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Ευγένιος Δαφνής, επικαλούμενος έρευνες της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT,

Αρκετά απ’ αυτά τα στοιχεία έχουν δημοσιευτεί επίσης σε επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού, τόσο από Ελληνες όσο και από ξένους ερευνητές.

Αν αναλογιστεί κανείς ότι οι συνέπειες των μνημονίων δεν θα αναδειχτούν στην ολότητά τους παρά μόνο με την παρέλευση δεκαετίας απ’ την πρώτη εφαρμογή τους, μπορεί τότε ν’ αντιληφθεί και το μέγεθος της καταστροφής.

Η αύξηση της θνησιμότητας τα τελευταία χρόνια δεν οφείλεται μόνο στην περικοπή των δαπανών για την υγεία, αλλά και στη δραματική μείωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αυτής της χώρας, που τους στερεί το ηλεκτρικό ρεύμα, επιβαρύνει της συνθήκες διαβίωσης και τους οδηγεί σε κακή διατροφή.
Εάν εξαφανιζόταν από έναν σεισμό και ένα τσουνάμι η πόλη της Κέρκυρας, η αίσθηση της απώλειας των 33.500 κατοίκων της θα ήταν τεράστια και θα συγκλόνιζε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT, στην Ελλάδα, από το 2009 ώς το 2014, καταγράφηκαν 33.508 επιπλέον θάνατοι, αύξηση κατά 5% σε σχέση με την εξαετία 2003­-2008, τη στιγμή που ο πληθυσμός της μειώνεται σταθερά.

Από 11.190.000 που ήταν το 2009, το 2014 έφτασε στους 10.900.000. Η αύξηση της θνησιμότητας αναπαρίσταται πιο ανάγλυφα, όταν αυτή αποτυπωθεί σε θανάτους ανά 1.000 κατοίκους.

Ενώ κυμαινόταν γύρω στο 9,5% σχεδόν όλη την 8ετία 2003­-2010, από το 2012 βρίσκεται σταθερά πάνω από το 10%. Το 2012 ήταν 10,5%, το 2013 10,1% και το 2014 10,4%.

• Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες θανάτου;

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η αύξηση των θανάτων μπορεί να αποδοθεί στα αυξημένα καρδιακά νοσήματα (31.837 θάνατοι το 2010, 32.735 το 2012), νεοπλάσματα (27.177 το 2010, 28.201 το 2012), νόσους των αγγείων του εγκεφάλου (14.910 το 2010, 15.868 το 2012).

Η εξήγηση είναι απλή και προέρχεται από πολλές μελέτες που έχουν διεξαχθεί από διάφορες επιστημονικές ομάδες:

Οι πιεζόμενες οικονομικά τάξεις περιορίζουν ή διακόπτουν τις θεραπείες που αφορούν την υπέρταση, την υπερχοληστεριναιμία, τον σακχαρώδη διαβήτη, την καρδιακή ανεπάρκεια, παράγοντες που σχετίζονται με τη θνησιμότητα από καρδιακά νοσήματα και νόσους των αγγείων του εγκεφάλου.

Η -δε- αύξηση της θνησιμότητας από νεοπλάσματα μπορεί να εξηγηθεί από τη διακοπή της αντινεοπλασματικής θεραπείας σε ασθενείς, οι οποίοι ήταν ανασφάλιστοι και δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν με ίδιους πόρους τα απαραίτητα φάρμακα.

• Υπήρξε πολιτική Υγείας πάνω σε αυτό;

Σύμφωνα με την Washington Post (17.2.2014), η τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας δήλωνε ότι οι ασθενείς με καρκίνο δεν θεωρούνται επείγουσες περιπτώσεις, πάρα μόνον εάν βρίσκονται στο τελικό στάδιο της νόσου.

Οι συνέπειες της απώλειας της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης, της υπερλιπιδαιμίας και του σακχαρώδη διαβήτη καθυστερούν να εμφανιστούν και ως εκ τούτου μέχρι το 2020 αναμένεται αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που οφείλονται στα νοσήματα αυτά.

Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος οδηγεί τους πληγέντες σε λήψη φτηνότερων τροφών, αλλά πλούσιων σε θερμίδες, με συνέπεια την παχυσαρκία.

• Πρακτικά αυτό τι συνέπειες έχει;

Στην ιατρική, οι πλέον αξιόπιστες μελέτες θεωρούνται εκείνες των οποίων το καταληκτικό σημείο είναι ο θάνατος. Αν η πολιτική της λιτότητας ήταν αντικείμενο κλινικής μελέτης, οι εποπτεύοντες οργανισμοί σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση (FDA και ΕΜΑ) θα την είχαν διακόψει άμεσα.

Δυστυχώς για τη χώρα μας, ούτε το ΔΝΤ ούτε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα λαμβάνουν υπόψη τους τα δεδομένα αυτά.

Τα στοιχεία τα οποία έχουν παρατεθεί μέχρι στιγμής αποδεικνύουν ότι το φάρμακο της λιτότητας, όχι μόνον είναι πικρό για τον ελληνικό πληθυσμό, αλλά και θανατηφόρο, και τις ανεπιθύμητες δράσεις θα τις υφίστανται οι κάτοικοι αυτής της χώρας για πολλά χρόνια, ακόμη και αν αυτό διακοπεί άμεσα.
Αν σταματήσει η λιτότητα, θα συνεχιστούν οι θάνατοι;

Αν με το φάρμακο της λιτότητας επανακάμψει κάποτε η οικονομία, αυτό δυστυχώς δεν θα φέρει πίσω στη ζωή τους νεκρούς της λιτότητας.

Τα υπόλοιπα στοιχεία που παραθέτουμε είναι δημοσιευμένα σε επιστημονικά ιατρικά περιοδικά διεθνούς κύρους, όπως το «Lancet».

Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί η αναδημοσίευση των δεδομένων αυτών από τον διεθνή Τύπο και η παραγνώρισή τους από τα εγχώρια μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Η πιο εντυπωσιακή δημοσίευση παρουσιάστηκε στο περιοδικό «Lancet» το 2014 από τον Α. Κεντικελένη και -μεταξύ άλλων- δείχνει την κατά 25 φορές αύξηση των οροθετικών για τον ιό του AIDS μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών.

Η ηγεσία, τότε, του υπουργείου Υγείας, για να αποσείσει τις ευθύνες της, που προέκυπταν από τη διακοπή της δωρεάν χορήγησης 3 συριγγών ημερησίως σε κάθε χρήστη ενδοφλέβιων ναρκωτικών, απέδωσε την αύξηση του αριθμού των οροθετικών για τον ιό του AIDS στις πόρνες, τις οποίες κατά τρόπο τελείως ανήθικο διαπόμπευσε δημόσια.

Οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών σπάνια είναι θιασώτες του αγοραίου έρωτα.

Η επιδίωξη μιας ασήμαντης, ηλίθιας οικονομίας προκάλεσε τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία των προσβληθέντων και μεγάλο οικονομικό κόστος στους προϋπολογισμούς υγείας, καθόσον η εφ’ όρου ζωής θεραπεία των οροθετικών απαιτεί τεράστιες δαπάνες.

Στο ίδιο άρθρο του περιοδικού «Lancet» διαπιστώνεται και αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών κατά περίπου 150 μεταξύ 2007 και 2011, ιδίως μεταξύ των ανδρών, που αποδίδεται είτε σε απώλεια εργασίας είτε σε επιχειρηματική χρεοκοπία.

• Για την κατάθλιψη υπάρχουν στοιχεία;

Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής καταγράφει τετραπλασιασμό των ατόμων, τα οποία πληρούσαν κλινικά κριτήρια μείζονος κατάθλιψης.

ύμφωνα με την έρευνα αυτή, το ποσοστό των καταθλιπτικών στον γενικό πληθυσμό από 3,39% το έτος 2008 ανήλθε στο 12,35% το 2012. Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση κατά 50% μεταξύ 2011 και 2012, όταν από το 8,2% ανήλθε στο 12,3%.

Μια άλλη συνέπεια των εφαρμοζόμενων πολιτικών λιτότητας ήταν η διακοπή των ψεκασμών για την καταπολέμηση των κουνουπιών, η οποία είχε αποτέλεσμα 62 θανάτους σε Κεντρική Μακεδονία και Νότια Ελλάδα το 2010, όπως δημοσίευσε ο κύριος Μπονόβας στο «Journal of Preventive Medicine and Hygiene» τo 2012.

Τα στοιχεία για τα κρούσματα ελονοσίας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δεν είναι άμεσα διαθέσιμα, αλλά δεν μπορεί να ήταν ουρανοκατέβατη η οδηγία του European Center for Disease Control Prevention προς τους επισκέπτες της Πελοποννήσου για λήψη ανθελονοσιακών φαρμάκων και χρήση προστατευτικών δικτύων και σπρέι, όπως αναφέρει ο κ. Δημόπουλος στο «International Journal of Infectious Diseases» το 2012.

H μείωση των δαπανών για τη δημόσια υγεία, η οποία ανήλθε σε 7,4 δισ. ευρώ από το 2009 ώς το 2013, η δραματική αύξηση των ανασφάλιστων και το μεγάλο κόστος του πακέτου των εμβολίων (1.200 ανά παιδί) είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε αύξηση και της παιδικής νοσηρότητας.

• Εχουν διασαφηνιστεί οι κοινωνικές παράμετροι;

Ο κ. Κεντικελένης, πάλι σε άλλο άρθρο του στο «Lancet» το 2011, καταγράφει αύξηση των ατόμων με αδυναμία να καλύψουν τα προβλήματα υγείας μεταξύ 2007 και 2011 κατά 50% λόγω οικονομικής δυσπραγίας.

Η αύξηση της θνησιμότητας τα τελευταία χρόνια δεν οφείλεται μόνο στην περικοπή των δαπανών για την υγεία, αλλά και στη δραματική μείωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αυτής της χώρας, που τους στερεί το ηλεκτρικό ρεύμα, επιβαρύνει της συνθήκες διαβίωσης και τους οδηγεί σε κακή διατροφή.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στην υγεία μιας χώρας η υγειονομική περίθαλψη συμβάλλει μόνο κατά 15%, με το οικονομικό περιβάλλον να είναι ο καθοριστικός παράγοντας, το οποίο συμβάλλει κατά 85%.

Η δύσκολη ή ακόμη και αδύνατη πρόσβαση στις δημόσιες μαιευτικές κλινικές των ανασφάλιστων εγκύων γυναικών, οι οποίες πρέπει να πληρώσουν το κόστος της περιγεννητικής φροντίδας, έχει συμβάλει στη δραματική πτώση του αριθμού των γεννήσεων, καθώς, από 117.993 το 2009, το 2014 έφτασαν στις 93.429, και στην επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος.

Ο Ρούντολφ Βίρχοβ, ο θεμελιωτής της παθολογικής ανατομικής, πολιτικός υψηλού αναστήματος που αναμετρήθηκε με τον Βίσμαρκ και ένας εκ των ιδρυτών της Κοινωνικής Ιατρικής, έλεγε πως η πολιτική δεν είναι τίποτε άλλο παρά ιατρική σε μεγάλη κλίμακα.

Θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική στη χώρα μας χορηγεί όχι μόνον πικρά φάρμακα, αλλά και ακατάλληλα φάρμακα, αφού αυτά εξοντώνουν τον πληθυσμό της.
ΠΗΓΗ ΕΦΣΥΝ Συντάκτης:Παναγιώτης Γεωργουδής

■ Η βιβλιογραφία απ’ όπου αντλήθηκαν τα στοιχεία είναι:

● David Stuckler, Sanjay Basu. The Body Economic. Why austerity kills. Penguin Books Ltd. London England

● ΕΛΣΤΑΤ 2003-2015

● ΕUROSTAT POPULATION FILES 2012-2015

● A. Kentikelenis et al: Greece΄s health crisis: from austerity to denialism. The Lancet 383:748­ 53, 2014

● A. Kentikelenis et al: Health effects of financial crisis: omens of a Greek tragedy. The Lancet 378:1457­58, 2011

● Bonovas et al: High–burden epidemics in Greece in the era of economic crisis. Early signs of public health tragedy. J Pre Med Hyg 53:169­71, 2012

● Andriopulos P. et al: A local outbreak of autocthonous Plasmodium vivax malaria in Laconia, Greece, a re­emerging infection in the southern borders of Europe? In J Infect Dis 17: 125­28, 2012


Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στην υγεία μιας χώρας η υγειονομική περίθαλψη συμβάλλει μόνο κατά 15%, με το οικονομικό περιβάλλον να είναι ο καθοριστικός παράγοντας, το οποίο συμβάλλει κατά 85%

• Κύριε Δαφνή, ασχολείστε πολλά χρόνια συστηματικά με τα κοινωνικά και ιατρικά προβλήματα του ελληνικού λαού. Σε τι κατάσταση βρισκόμαστε;

Η μεγαλύτερη τραγωδία της εφαρμοζόμενης πολιτικής τα τελευταία χρόνια δεν είναι η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά το ένα τρίτο σε σχέση με εκείνο του 2008, αλλά ο ανθρώπινος πόνος που έχει προκαλέσει στα λαϊκά στρώματα και στη συνεχώς πιεζόμενη μεσαία τάξη.

Τα μνημόνια και η τρόικα έχουν οδηγήσει τους κατοίκους της χώρας μας σε σταθερή αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας, χωρίς την εξασφάλιση μιας οικονομικής και κοινωνικής προοπτικής, αλλά και σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης, κατάθλιψης και φόβου.

Οι καθαρές συνέπειες της πολιτικής της λιτότητας θα φανούν 10 χρόνια μετά την έναρξή της, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Στάκλερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μελετητή των εφαρμοζόμενων πολιτικών της λιτότητας σε διάφορες χώρες της υφηλίου και συγγραφέα -μαζί με τον Σάντζεϊ Σάζου (του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ)- του βιβλίου «Τhe Body Economic (Austerity Kills)». Στο βιβλίο αυτό έχει αφιερωθεί ειδικό κεφάλαιο για τις επιπτώσεις της λιτότητας στην υγεία των Ελλήνων.