«Νέες» ιδέες, νέες αποικίες

Ευρώπη: μια ήπειρος που γερνάει δημογραφικά, που για να βρει νέες ιδέες καταφεύγει σταθερά στο παρελθόν και από την οποία έχουν στερέψει κάθε δυναμισμός και έμπνευση. Με μια κουβέντα, «γηραιά ήπειρος» στην κυριολεξία και όχι λόγω ηλικίας του πολιτισμού της, αλλά λόγω αφυδάτωσης του κορμού της και γήρανσης του νου της. «Μετά από πέντε αιώνες καπιταλισμού και αποικιοκρατίας η Ευρώπη έχει εξαντληθεί και χρειάζεται αλλαγή», έλεγε πριν από μερικούς μήνες στην Αθήνα ο Πορτογάλος κοινωνιολόγος Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος, επισημαίνοντας την αντίφαση ότι την ίδια ώρα που η ήπειρος χρειάζεται απεγνωσμένα μια κοινωνική αλλαγή, έχουμε την καταθλιπτική επικράτηση του δόγματος ΤΙΝΑ - Δεν υπάρχει Εναλλακτική.

Σήμερα στην Ευρώπη (και όχι μόνο) κυριαρχεί αυτό που ο Μίκαελ Λεβί ονομάζει «δημοκρατία χαμηλής έντασης», δηλαδή μια «μεταδημοκρατία» με παρόντα όλα τα τυπικά πολιτικά χαρακτηριστικά αυτού του πολιτεύματος (εκλογές, Κοινοβούλιο, δημοψηφίσματα, πολυκομματισμός), αλλά απόντα όλα τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της: κοινωνική ισότητα, λαϊκή συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, πραγματικός πλουραλισμός, σεβασμός δικαιωμάτων, κοινωνικό κράτος κ.λπ. Με λίγα λόγια, μια «αφυδατωμένη» από το ουσιαστικό περιεχόμενό της δημοκρατία.

Οι μοναδικές «καινοτόμες» ιδέες στην οικονομία είναι η εφεύρεση νομότυπων «οχημάτων» για τον ανεξέλεγκτο πλουτισμό μιας κυρίαρχης ολιγαρχίας και η βελτίωση των μεθόδων για την απόσπαση πόρων και δικαιωμάτων από τα κράτη και τους πολίτες.

Και επιπλέον: Μετά τη μεταπολεμική διαδικασία αποαποικιοποίησης, αλλά και τη χρεοκοπία της λογικής των ένοπλων επεμβάσεων με τα προσφυγικά ρεύματα, σήμερα η Ευρώπη σε αγαστή σύμπνοια με τις ΗΠΑ οικοδομεί ένα νέο μοντέλο αποικιοκρατίας του 21ου αιώνα: αυτό της αποικιοποίησης με τα μέσα της «μεταφοράς χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων», η οποία -όπως γράφει ο καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας Τζακ Ράσμους- συνιστά μια «περισσότερο άμεση διαχείριση της απόσπασης πλούτου» από τις περιφερειακές χώρες. Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της νέας πολιτικής φέρνει μάλιστα την Ελλάδα και την Ουκρανία.

Οπως λέει, στην ελληνική περίπτωση, μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου, οι δανειστές επέβαλαν ένα καθεστώς σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση δεν μπορεί να προβεί σε καμία πράξη εάν δεν έχει νωρίτερα την έγκρισή τους, τα δάνεια προορίζονται σχεδόν αποκλειστικά για την αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων, ο προϋπολογισμός τελεί υπό στενή επιτήρηση, το ίδιο όπως και ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα.

Στην ουσία, η τρόικα αποτελεί έναν ενδιάμεσο «συλλέκτη του χρέους», έναν υπερκρατικό φορατζή που διασφαλίζει τα συμφέροντα των δανειστών και φροντίζει για το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας στους εκλεκτούς ξένους «επενδυτές».

Οσο για την Ουκρανία; Εκεί, για να δοθεί πριν από μερικούς μήνες ένα δάνειο από το ΔΝΤ, οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι επέβαλαν τους δικούς τους υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών, ενώ το συνολικό χρέος της χώρας από τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια το 2007 έχει φτάσει τα 100 δισεκατομμύρια το 2015, η αποπληρωμή του οποίου απαιτεί τεράστια μεταφορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων.

Οπως λέει ο Ράσμους, στις παλαιότερες διασώσεις κρατών το ΔΝΤ και οι λοιποί «θεσμοί» έθεταν το πλαίσιο των υποχρεώσεων στις οποίες έπρεπε να ανταποκριθούν οι κυβερνήσεις με το δικό τους σχέδιο. Τώρα, η διαχείριση γίνεται άμεσα από τους δανειστές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αποικία δεν θα τολμήσει να αθετήσει τους επαχθείς όρους των μνημονίων.

Γηραιά ήπειρος, «νέες» ιδέες!
ΕΦΣΥΝ [Τ.Τσακίρογλου]