Το Grexit φοβούνταν, από το γουάν το βρήκαν τελικά οι διεθνείς αγορές

Τη δραχμή και το Grexit φοβούνταν, από το γουάν το βρήκαν τελικά οι διεθνείς αγορές, που συγκλονίζονται τα τελευταία 24ωρα από τη ραγδαία -πλην συντεταγμένη– υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος έναντι του δολαρίου και των άλλων διεθνών νομισμάτων αναφοράς.

Μια υποτίμηση που επιδέχεται πολλές ερμηνείες, αλλά για αρκετούς αναλυτές αποτελεί την έναρξη ενός νέου νομισματικού πόλεμου μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, με την Κίνα να ρίχνει την πρώτη ομοβροντία...

Η αρχή έγινε την Τρίτη, όταν το «νόμισμα του λαού» (ρεν-μιν-μπι, στα κινεζικά, και γουάν για τους ξένους) αφέθηκε αιφνιδιαστικά να διολισθήσει κατά 1,9% έναντι του δολαρίου, πυροδοτώντας ένα δραματικό ξεπούλημα στις μετοχές αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών που εξάγουν προϊόντα τους στην κινεζική αγορά.

Το ξεπούλημα κλιμακώθηκε την Τετάρτη, μετά από νέα υποχώρηση 1,6%, και κορυφώθηκε την Πέμπτη, με την τιμή spot του γουάν στην Κίνα να υποχωρεί στα 6,45 ανά δολάριο, στα χαμηλότερα επίπεδά του από τον Αύγουστο του 2011, παρά την πυροσβεστική «παρέμβαση» της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, που προσπάθησε να καθησυχάσει τους πανικόβλητους επενδυτές, διαβεβαιώνοντας πως «υπό το φως της εσωτερικής και διεθνούς οικονομικής κατάστασης δεν υπάρχουν οικονομικοί λόγοι για μία περαιτέρω υποτίμηση του γουάν».

Ομως οι αγορές δεν πείστηκαν: ο πέλεκυς έπεσε βαρύς στις μετοχές εταιρειών ειδών πολυτελείας, όπως οι Hermes International, Porsche, Christian Dior και Burberry, αλλά και των περισσότερων μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών, ιδίως των γερμανικών, συμπαρασύροντας προς τα κάτω τους γενικούς δείκτες στα χρηματιστήρια του Λονδίνου, του Μιλάνου, της Φρανκφούρτης και των Παρισίων.

Εξίσου μεγάλη ήταν η πτώση που παρατηρήθηκε και στις αγορές εμπορευμάτων, ιδιαίτερα όσον αφορά τις βιομηχανικές πρώτες ύλες (χαλκός, χάλυβας κ.ά.) και το πετρέλαιο, που έφτασε ακόμη και στα 44 δολάρια ανά βαρέλι.

«Βουτιά» σε επίπεδα που έχουν να δουν οι αγορές από τη μεγάλη κρίση των «χάρτινων τίγρεων» του 1997-98 έκαναν και τα περισσότερα ασιατικά νομίσματα – το μαλαισιανό ρίνγκιτ, η ινδονησιακή ρουπία, τα δολάρια της Σιγκαπούρης και της Ταϊβάν κτλ.
Ο κύριος λόγος πίσω από το παγκόσμιο κύμα ανησυχίας ήταν πως οι αναλυτές, αλλά και οι ίδιες οι πληττόμενες εξαγωγικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που τα τελευταία χρόνια βλέπουν την εκκολαπτόμενη κινεζική «μεσαία τάξη» σαν ένα νέο Ελντοράντο για τα προϊόντα τους, ερμηνεύουν την ξαφνική κίνηση του Πεκίνου σαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι το συγκεκριμένο πάρτι τελειώνει λόγω της ταχύτερης του αναμενόμενου επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας.

Μάλιστα αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι επικεφαλής των εμπλεκόμενων μεγάλων επιχειρήσεων θεωρούν πλέον δεδομένο ότι ο όγκος των εξαγωγών τους προς την Κίνα θα μειωθεί δραματικά τους ερχόμενους μήνες και χρόνια, καθώς η διαφορά στις τιμές ειδών πολυτελείας μπορεί να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο· ήδη σε ορισμένες περιπτώσεις η αξία του ίδιου προϊόντος «είναι τώρα 50% υψηλότερη στην Κίνα από του αντίστοιχου στη Δυτική Ευρώπη».

Στην πραγματικότητα, αυτό που φοβούνται όλοι είναι ότι το προαναγγελθέν από τους ειδικούς «ξεφούσκωμα» της κινεζικής οικονομίας, μετά από μία δεκαπενταετία σχεδόν ασταμάτητης, ξέφρενης ανάπτυξης, χάρη στη μαζική παραγωγή και εξαγωγή πάμφθηνων προϊόντων, που φυσικά στηρίχτηκε στους πολύ χαμηλούς μισθούς, θα εξελιχθεί ταχύτερα του αναμενόμενου συμπαρασύροντας την παγκόσμια οικονομία.

Είναι χαρακτηριστικό πως μόνο τον Ιούλιο οι κινεζικές εξαγωγές μειώθηκαν ανησυχητικά κατά 8,3%, ενώ αρνητικοί είναι για πρώτη φορά εδώ και χρόνια και οι δείκτες για τα νεόδμητα σπίτια, την παραγωγή τσιμέντου και χάλυβα κ.ά.
Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας προσπάθησε να διασκεδάσει αυτούς τους φόβους τονίζοντας πως το ποσοστό ανάπτυξης στη χώρα «παραμένει υψηλό», έτσι ώστε να παρουσιαστεί η απόφαση της υποτίμησης σαν μια απλή απόπειρα να ακολουθήσει τις ανάλογες τακτικές «currency dumbing» (τεχνητής υποτίμησης) και να γίνουν ανταγωνιστικότερες οι εξαγωγές - κάτι που εφάρμοσαν το τελευταίο διάστημα οι σοβαρότεροι εμπορικοί ανταγωνιστές τους, δηλαδή οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Ευρώπη.
Ομως οι καθησυχαστικές -και υπεραπλουστευτικές- αυτές ερμηνείες δεν αποδίδουν σωστά την κατάσταση σε μια εξαιρετικά ευμετάβλητη αγορά γεμάτη «φούσκες» και με αυξανόμενο δείκτη εντροπίας, όπου ισχύει το χαοτικό «φαινόμενο της πεταλούδας»: ακόμη και μια μικρή τοπική μεταβολή σε ένα πολύπλοκο σύστημα μπορεί να οδηγήσει με γεωμετρική πρόοδο σε τεράστιες αλλαγές.

Από το 2008 και μετά, αντιμέτωπη με το χρηματοπιστωτικό «κραχ» στην Δύση, το Πεκίνο άλλαξε τροπάρι και «φόρτωσε» την εσωτερική οικονομία του ξοδεύοντας πάνω από 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε εγχώρια επενδυτικά προγράμματα «τόνωσης», ώστε να δημιουργήσει εγχώρια ζήτηση και να κατανικήσει με αυτόν τον πλάγιο τρόπο τον αρνητικό κύκλο της ύφεσης στις χώρες-πελάτες των προϊόντων της.

Όμως τελικά το μόνο που όπως φαίνεται κατάφερε ήταν να παρατείνει τεχνητά για μερικά χρόνια τούς αφύσικα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξής της.

Και, ως γνωστόν, όσο πιο ψηλά πετά κανείς τόσο πιο άσχημα πέφτει! 'Οπως έγραψε και η... επίσημη εφημερίδα της οικονομικής ελίτ, οι Financial Times, «μοιάζει απίθανο να θέλει η Κίνα να μετατρέψει τις υφιστάμενες νομισματικές αψιμαχίες της με τους εμπορικούς της εταίρους σε ευρείας κλίμακας οικονομικό πόλεμο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπορέσει να ελέγξει πλήρως τις βαθύτερες επιπτώσεις των ενεργειών της»!